Fosforany w akwarium morskim
Fosforany są niezbędne w akwarium morskim, ponieważ są budulcem życia i są obecne we wszystkich systemach naturalnych. Są one jednak naturalnym zagrożeniem kiedy jest ich za dużo w ekosystemie. Nadmiar fosforanów (PO4) niesie za sobą kilka zagrożeń, dlatego priorytetem powinno być utrzymanie ich na najniższym możliwym poziomie. Wyjątkiem mogą być akwaria bez rafy koralowej, ponieważ fosforany w akwarium nie szkodzą bezpośrednio dla ryb, ale jeśli w akwarium występuje rafa koralowa ich akceptowalnym stężeniem będzie maksymalnie 0, 02 ppm, ponieważ stężenie 0, 1 ppm może już wyrządzić szkody koralom. Stężenie PO4 w akwarium możemy badać za pomocą zestawów dostępnych w sklepach z akwarystyką morską, trzeba jednak pamiętać, że nie są to sprzęty które cechują się bardzo wysoką dokładnością. Pomimo swoich niedokładności mogą one w porę zaalarmować o podnoszeniu się stężenia fosforanów w akwarium, a wtedy należy natychmiast podjąć próbę obniżania tego stężenia.
Skąd fosforany biorą się w akwarium
Jak już zostało powiedziane na początku artykułu, fosforany są podstawowym budulcem życia, stąd trudno oczekiwać, że nie będzie ich w jakimkolwiek ekosystemie. Jest kilka sposobów którymi można wprowadzić fosfor do akwarium. Najpopularniejszy i praktycznie niemożliwy sposób polega po prostu na wprowadzaniu PO4 podczas karmienia ryb. Szczególnie, gdy pokarmu wrzuca się więcej niż jest zjadane, ponieważ niezjedzone resztki wydzielają bardzo duże ilości fosforanów do wody. Możemy delikatnie spróbować ograniczyć ten proces, gdy będziemy dokładnie płukać mrożonki rybne po ich wcześniejszym rozmrożeniu. Trudniej ograniczyć ten problem w przypadku suchych karm dla ryb, czy w preparatach witaminowych. Tam nie mamy możliwości wcześniejszego wypłukania pokarmu przed jego podaniem do zbiornika. Na tym proces dostarczania fosforu do akwarium wraz z pożywieniem się nie kończy, ponieważ kiedy już pokarm zostanie strawiony to fosforany dostają się do wody wraz z odchodami ryb. Ważna jest także reakcja po śmierci ryb w akwarium. Mianowicie trzeba ją natychmiast wyłowić, aby zapobiec dostawaniu się do wody PO4 i innych związków podczas rozkładu ciała.
W powyższych przypadkach jest bardzo trudno zrobić cokolwiek, żeby znacząco wpłynąć na redukcję ilości fosforanów w wodzie, jednak są sytuacje, kiedy fosfor do akwarium dodawany jest przez nasze lenistwo lub nieostrożność. Przykładem takiej sytuacji może być używanie wody wodociągowej do podmian, zamiast wody przefiltrowanej filtrem RO. Woda z sieci wodociągowej zawiera w sobie fosforany w celu jej uzdatniania. W wodzie wodociągowej mogą wystąpić sytuacje, kiedy stężenie PO4 sięgnie ponad 0, 2 ppm przez co będzie mogło bezpośrednio zagrozić koralom w akwarium. Dlatego zawsze warto przefiltrować najpierw kranówkę, a dopiero potem stosować ją w akwarium. Przy czym powinniśmy ograniczyć stosowanie filtrów z węglem aktywnym, ponieważ one same mogą uwalniać fosforany w akwarium. O wiele bezpieczniej będzie zastosować w tym celu systemy RO, czyli system odwróconej osmozy.
Możemy także nieopatrznie dostarczyć fosfor do akwarium używając nieodpowiedniego podłoża. Problemem w tym przypadku może być martwa skała, która może uwalniać niepożądane związki do wody. Jeżeli jest taka możliwość, zawsze powinniśmy korzystać z żywej skały. W skrajnych sytuacjach może się okazać, że będzie potrzeba całkowitej wymiany martwego podłoża w zbiorniku.
Ale w czym tak naprawdę przeszkadzają nam fosforany?
Kiedy już zostało opisane skąd się biorą fosforany w akwarium, to należy także napisać czym dokładnie grozi ich obecność w akwarium. W artykule zostało już wspomniane o wpływie fosforanów na rozwój rafy koralowej, czyli nawet bardzo niski poziom stężenia PO4 może spowodować zatrzymanie rozwoju korali twardych, a także bezpośrednio zaszkodzić koralom miękkim. Dodatkowo fosforany są pożywką dla glonów, stąd kiedy wzrasta stężenie fosforanów w wodzie, możemy oczekiwać przyspieszonego rozwoju glonów w akwarium. Jest to bardzo trudne do kontrolowania, ponieważ przyspieszony rozwój glonów może zostać wywołany obecnością tak niskiego stężenia PO4 w wodzie, że nawet testy akwarystyczne jego nie wykażą.
Jak obniżać stężenie fosforanów w akwarium
W pierwszej kolejności walkę z fosforanami należy rozpocząć od próby znalezienia źródła tych związków, w tym celu należy sprawdzić wszystko co jest dodawane do akwarium. Należy pamiętać, że walka z fosforanami nie ma sensu, jeżeli nie wyeliminujemy źródła z którego są one cały czas uwalniane. Walkę z fosforanami warto także rozpocząć od odkurzenia podłoża na dnie akwarium oraz usunięcia glonów. Trzeba także regularnie podmieniać wodę (oczywiście wodę należy podmieniać na wodę przefiltrowaną filtrem RO).
Aby zmniejszyć stężenie fosforanów organicznych możemy użyć odpieniacza białek, zaś jeśli chcemy zmniejszyć stężenie fosforanów nieorganicznych należy użyć chemii. Jeżeli w akwarium nie ma korali, możemy także wykorzystać glony i algi, dla których fosforany są pożywką i są niezbędne do życia. Po obniżeniu stężenia fosforanów, możemy wtedy usunąć glony. Właśnie stosowanie naturalnych metod jest najlepszym rozwiązaniem w długiej perspektywie czasowej, jednak trzeba bardzo dokładnie kontrolować rozwój glonów i alg, aby nie okazało się, że wymykają się spod kontroli.
Kiedy już uda się obniżyć stężenie fosforanów w akwarium należy pamiętać, że kluczem do sukcesu jest profilaktyka przez cały czas. Warto używać filtru RO, nie przekarmiać ryb, nie dopuszczać do sytuacji w której ryb jest za dużo w naszym ekosystemie, a także warto dozować wodę wapienną. Utrzymanie profilaktyki pomoże utrzymać piękny wygląd akwarium i zdrowe ryby.
